ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Ρολάν Μπαρτ 1915 έως 1980 (65)

Η πραγματική μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία.


ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ

Αποσπάσματα

ερωτικού λόγου

"Η αναγκαιότητα του παρόντος βιβλίου βασίζεται στην ακόλουθη εκτίμηση: ο ερωτικός λόγος χαρακτηρίζεται σήμερα από μιαν άκρα μοναξιά. Το λόγο αυτό τον μιλούν χιλιάδες υποκείμενα (ποιος ξέρει, άραγε;), αλλά δεν τον στηρίζει κανείς. Τον έχουν εγκαταλείψει πλήρως οι περιρρέουσες γλώσσες, οι οποίες ή τον αγνοούν, ή τον υποτιμούν, ή τον χλευάζουν. Έτσι, ο λόγος αυτός βρίσκεται αποκομμένος, όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και από τους μηχανισμούς της (επιστήμες, γνώσεις, τέχνες). Όταν ένας λόγος παρεκκλίνει κατ' αυτό τον τρόπο, συρόμενος από την ίδια του τη δύναμη, προς την κατεύθυνση του ανεπίκαιρου, και φέρεται εκτός πάσης αγελαιότητος, δεν έχει άλλη επιλογή: πρέπει να αποβεί ο τόπος, ο ισχνότατος έστω, μιας κατάφασης. Η κατάφαση αυτή είναι, εν ολίγοις, το θέμα του βιβλίου που εγκαινιάζεται εδώ".

Ο Ρολάν Ζεράρ Μπαρτ (Roland Gérard Barthes, 12 Νοεμβρίου 1915 – 26 Μαρτίου 1980) ήταν Γάλλος συγγραφέας, φιλόσοφος, γλωσσολόγος και κριτικός. Εργάστηκε πάνω σε πολλά διαφορετικά πεδία και επηρέασε την ανάπτυξη θεωρητικών σχολών σκέψεως, όπως ο στρουκτουραλισμός, η σημειωτική και η κοινωνική θεωρία. Γεννήθηκε στην Μπαγιόν της Γαλλίας το 1915, τον επόμενο χρόνο ο πατέρας του που ήταν αξιωματικός του ναυτικού πέθανε πολεμώντας σε ναυμαχία στην Βόρεια θάλασσα. Τον μεγάλωσε η μητέρα με την θεία και την γιαγιά του, όταν ήτα 11 ετών μετακόμισαν στο Παρίσι. Υπήρξε πολύ καλός μαθητής και την περίοδο 1935-1939 σπούδασε κλασσικές σπουδές στην Σορβόννη έχοντας ωστόσο πολλά προβλήματα με την υγεία του. Είχε πάθει φυματίωση και νοσηλεύτηκε σε σανατόρια από το 1934 ως το 1935 και από το 1942 ως το 1946, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που υποτροπίασε, χάνοντας την ευκαιρία να ολοκληρώσει τη διδακτορική του διατριβή. Λόγω της αρρώστιας του απαλλάχτηκε από την στρατιωτική του θητεία οπότε δεν πολέμησε στον β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Από το 1948 δίδαξε σε κολέγια της Γαλλίας, Ρουμανίας και Αιγύπτου ενώ συγχρόνως αρθρογραφούσε στην αριστερή εφημερίδα «Μάχη». Τη δεκαετία του 1960 ο Μπαρτ ταξίδεψε σε ΗΠΑ και Ιαπωνία και έγινε ευρύτερα γνωστός παρουσιάζοντας τις θεωρίες τους σε διάφορα πανεπιστήμια και γράφοντας το δοκίμιο «Ο θάνατος του συγγραφέα». Μεταξύ 1967-1968 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Βαλτιμόρης ενώ συνέχιζε να γράφει τακτικά στο λογοτεχνικό περιοδικό Tel Quel. Το 1970 δημοσίευσε μια πυκνή κριτική ανάγνωση της νουβέλας του Μπαλζάκ «Σαραζέν». Το 1975 έγραψε μία αυτοβιογραφία με τίτλο το όνομά του και το 1977 εκλέχθηκε στην έδρα της Λογοτεχνικής Σημειολογίας στο Κολέγιο της Γαλλίας. Την ίδια χρονιά πέθανε η 85χρονη μητέρα του με την οποία ήταν πολύ δεμένος και η απώλειά της υπήρξε σοβαρό πλήγμα. Το τελευταίο μεγάλο έργο του ήταν το Camera Lucida (στα ελληνικά με τον τίτλο «Ο φωτεινός θάλαμος» -Δοκίμιο για τη φωτογραφία και συγχρόνως ένας διαλογισμός πάνω στις φωτογραφίες της μητέρας του.

Στις 25 Φεβρουαρίου 1980 ο Ρολάν Μπαρτ επέστρεφε σπίτι του περπατώντας στους δρόμους του Παρισιού όταν παρασύρθηκε από ένα αμάξι. Πέθανε ένα μήνα αργότερα από τα τραύματα που είχαν προκληθεί στο στήθος του. Στο έργο «Συμβάντα», που κυκλοφόρησε μετά τον θάνατό του, το 1987, αποκαλύφθηκε ότι ήταν ομοφυλόφιλος.