ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Τζων Λοκ 1632 έως 1704 (72)

Η ψυχή είναι άγραφος πίνακας (tabula rasa). Δέχεται ιδέες και γνώσεις από την εμπειρία.


ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ

Δοκίμιο

Ο Λοκ ήταν ένας από τους σπουδαιότερους προδρόμους του Διαφωτισμού, στήριξε με τις ιδέες του την Αμερικανική Επανάστασης του 1776, ήταν ιδρυτής του ατομικιστικού φιλελευθερισμού, οπαδός του φυσικού δικαίου, πατέρας της θεωρίας των ατομικών δικαιωμάτων, εχθρός κάθε απολυταρχίας και εισηγητής της νόμιμης εξέγερσης εναντίον της εξουσίας, όταν αυτό απαιτείται.

Οι άνθρωποι δεν είναι δυνατό να ζουν συνεχώς υπό καθεστώς αδιασάλευτης ειρήνης και ευτυχισμένης συμβίωσης, πάντα υπάρχουν εκείνοι που επιχειρούν να βλάψουν κάποιο από τα ουσιώδη αγαθά της ζωής, ελευθερίας και ιδιοκτησίας. Γι αυτό, είναι αναγκαίο ένα κοινωνικό συμβόλαιο που θα διασφαλίζει τα αγαθά αυτά χάρη σε κοινούς νόμους και αμερόληπτους δικαστές

Το κοινωνικό αυτό συμβόλαιο έρχεται να αποδείξει πως η μετάβαση του ανθρώπου από την φυσική στην πολιτική κατάσταση δεν αποξενώνει το λαό από τα δικαιώματά του, εφόσον σύμφωνα μ’ αυτό, ο λαός σε περίπτωση που η πολιτική εξουσία προβαίνει σε καταχρήσεις και αυθαιρεσίες ( παραβίαση φυσικών δικαιωμάτων ) διαθέτει το δικαίωμα να αντιστέκεται και να φτάνει μέχρι και την εξέγερση.

Ο Τζων Λοκ (John Locke, 29 Αυγούστου 1632 – 28 Οκτωβρίου 1704) γεννήθηκε στο χωριό Σόμερσετ, 15 χιλιόμετρα έξω από το Μπρίστολ με τους γονείς του να κατάγονταν από παραδοσιακές πουριτανικές οικογένειες που ασχολούνταν με το εμπόριο. Ο πατέρας του δεν κέρδιζε αρκετά χρήματα ως δικηγόρος στο Σόμερσετ για να του προσφέρει καλή μόρφωση, ωστόσο είχε κάνει μια γνωριμία ως αξιωματικός στο ιππικό, που θα άλλαζε την μοίρα του γιού του. Ο φίλος από τον στρατό είχε ανελιχτεί πολιτικά και πρόσφερε στο Τζον μια θέση στο σχολείο του Westminster και μετά στο κολέγιο της Christi Church στην Οξφόρδη, όπου εκείνος σπούδασε ιατρική, ανατομία και φυσική ιστορία.

Μια δεύτερη γνωριμία με τον κόμη του Σάφτσμπερυ, Άσλευ, θα αλλάξει το 1667 την ζωή του, καθώς θα προσληφτεί ως προσωπικός γιατρός του κόμη και θα μετακομίσει στο σπίτι του στο Λονδίνο, όπου θα συνεχίσει τις σπουδές του και θα έχει χρόνο για φιλοσοφικές μελέτες και συγγραφή. Το 1672 ο Άσλευ έγινε λόρδος καγκελάριος και στο πλευρό του, θα αναμιχτεί και ο Λοκ στην πολιτική κατάσταση της εποχής, με συνέπεια να υποστεί και διώξεις ως οπαδός των Φιλελευθέρων και να εξοριστεί δύο φορές. Το 1675, ο Λοκ πέρασε χρόνο ταξιδεύοντας σε όλη τη Γαλλία ως δάσκαλος και ιατρικός σύμβουλος ενώ το 1683 κατέφυγε στις Κάτω Χώρες για 5 χρόνια μέχρι να αλλάξει η κατάσταση στην χώρα του.

Το 1690 εξέδωσε το έργο τους «Δοκίμιο για την ανθρώπινη αντίληψη» με το οποίο η φήμη του ως φιλοσόφου διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη κάνοντας τον ένα πολύ διάσημο άνθρωπο με τον οποίο άρχισαν να αλληλογραφούν οι σημαντικότεροι στοχαστές της εποχής. Αναδείχτηκε σε κορυφαίος εκπρόσωπο του αγγλοσαξονικού εμπειρισμού, κι επιχείρησε να αποδείξει με ποιον τρόπο σχηματίζονται οι ιδέες και συγκροτούνται οι γνώσεις, με αφετηρία την αισθητή εμπειρία. Ο Τζων Λοκ εξέφρασε την άνοδο της φιλελεύθερης αστικής τάξης στην πολιτική και υπήρξε ο πρώτος που διατύπωσε τη θεωρία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, επηρεάζοντας τις επαναστάσεις που θα ακολουθήσουν σε Αγγλία, Γαλλία, Αμερική.

Δεν παντρεύτηκε και δεν απέκτησε απογόνους. Πέθανε στο εξοχικό σπίτι των φίλων του στα τέλη Οκτωβρίου του 1704.