Κολοκοτρώνης 1770 έως 1843 (73)
Το Γένος μας και άλλες φορές σταυρώθηκε, αλλά ιδού ζώμεν.
ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ
Γεννήθηκε στο Ραμοβούνι της Μεσσηνίας και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στον πύργο της Καστάνιτσας στη Μάνη. Ο πατέρας του που συνήθως έλειπε στα βουνά κάνοντας ανταρτοπόλεμο, σκοτώθηκε όταν ο Θεόδωρος ήταν 10 ετών από τους Τούρκους. Μετά από 5 χρόνια ο Θεόδωρος μετακόμισε με τη μητέρα και τα αδέρφια του στο χωριό Άκοβος όπου ζούσε ο θείος του. Διορίστηκε αρματωλός εναντίον των κλεφτών που λυμαίνονταν την περιφέρεια του Λεονταρίου και το 1790 παντρεύτηκε την κόρη του προεστού.
Καθώς το σώμα των αρματολών, από την συνύπαρξη με την Οθωμανική Αυτοκρατορία περνούσε σε ένοπλη αντιπαράθεση με αυτήν, ο Κολοκοτρώνης αναδείχτηκε σε επικίνδυνο εχθρό για τους κατακτητές με συνέπεια να εκδοθεί το 1802 φιρμάνι που τον καταδίκαζε σε θάνατο και ανάθετε στους προεστούς την εκτέλεση του. Το 1805-1806 ο Κολοκοτρώνης διώκεται ως κλέφτης από τις τουρκικές αρχές στα βουνά της Πελοποννήσου, εκεί θα εξελίξει την στρατιωτική του εκπαίδευση. Στα μέσα του 1806 θα φτάσει στην υπό ρωσική κυριαρχία Ζάκυνθο, θα παραμείνει στο νησί με μικρά διαλλείματα για 15 χρόνια. Θα πολεμήσει με τους Ρώσους ενάντια στους Τούρκους κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο ενώ από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο (είχε περάσει στα χέρια των άγγλων), όπου γρήγορα διακρίθηκε για τη δράση του εναντίον των Γάλλων και έφτασε στο βαθμό του ταγματάρχη. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και στις αρχές του 1821 αποβιβάστηκε στη Μάνη για να λάβει μέρος στον αγώνα.
Στις 23 Μαρτίου του 1821 συμμετείχε στο στρατιωτικό σώμα που κατέλαβε την Καλαμάτα, σηματοδοτώντας την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Η νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821) και η άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), οφείλονται στον Κολοκοτρώνη, αυτές τον ανέδειξαν ως αρχηγός του επαναστατικού στρατού της Πελοποννήσου.
Μετά από την μάχη των Δερβενακίων (26 - 28 Ιουλίου 1822), όπου καταστράφηκε ο στρατός του Δράμαλη, χάριν της στρατιωτικής ιδιοφυίας του, διορίστηκε αρχιστράτηγος από την κυβέρνηση Κουντουριώτη. Η ίδια κυβέρνηση θα τον φυλακίσει στην Ύδρα, κατά τη διάρκεια των εμφύλιων συρράξεων όπου είχε πρωταγωνιστικό ρόλο με την παράταξη των στρατιωτικών(Στον εμφύλιο θα σκοτωθεί και ο ένας γιός του). Θα απελευθερωθεί τον Μάιο του 1825, όταν ο Ιμπραήμ απειλούσε να καταστείλει την επανάσταση και θα του ανατεθεί ξανά η αρχιστρατηγία του Αγώνα. Μετά την απελευθέρωση συντάχθηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια ενώ κατά τη διάρκεια της Αντιβασιλείας διώχθηκε ως αντιβασιλικός και καταδικάσθηκε σε θάνατο τον Μάιο του 1834. Ο Όθωνας του έδωσε χάρη όταν ενηλικιώθηκε και τον διόρισε σύμβουλο της Επικρατείας.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κολοκοτρώνης τα πέρασε στην Αθήνα με τη σύντροφο του (η σύζυγός του είχε πεθάνει το 1820), υπαγορεύοντας τα απομνημονεύματά του, που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836» και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ο οποίος είχε 4 παιδιά με την σύζυγο του και 1 με την δεύτερη σύντροφο, επιστρέφοντας από δεξίωση στα ανάκτορα στις 4 Φεβρουαρίου του 1843, έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και πέθανε.